Op alles voorbereid

De enige waarschuwing die ik als antropoloog in Kirgizstan kreeg, was dat ik me niet moest laten schaken. Waarop ik besloot dat de aanval de beste verdediging is en zelf een Kirgies roofde. Maar dat hoofdstuk heb ik nu afgesloten.

Nu ik in Kirgizstan ga samenwerken met de UNHCR, verzocht de Danish Refugee Council mij om voor aankomst in Bishkek een VN test af te leggen. Dat beloofde ik te zullen doen. Drie dagen voor vertrek opende ik de link in de email. Om daar een uitgebreid interactief handboek Advanced Security in the Field aan te treffen. Een cursus in zes modules met tussentijdse toetsen waarbij een witte VN 4x4 voor elk goed antwoord ronkend een honk verder rijdt in een parcours van jungles en moerassen, op naar de finish.

In enkele dagen leer ik voordat ik aan inpakken toekom allerhande survivaltechnieken die ik altijd al heb willen beheersen, maar waarvan ik niet kon bevroeden dat ze op een achternamiddag ter voorbereiding op mijn eerste werkbezoek aan Kirgizstan over mijn computerscherm voorbij zouden trekken. Ik weet nu hoe ik een goed vuur moet maken, waar ik een veilige schuilplek kan vinden (die niet bewoond is door een dier) of een kampeerplek kan fabriceren (niet onder een kokospalm), hoe ik water en voedsel kan vinden, welke s.o.s. signalen ik uit moet zenden en hoe ik richting kan bepalen aan de hand van de zon, de sterren, een kaart of GPS. Dit alles uiteraard op theoretisch niveau.

Verder worden mij de verschillen bijgebracht tussen een high frequency radio, een very high frequency radio en een ultra high frequency radio. Met het gebruik van communicatiemiddelen als een portofoon ben ik al bekend vanuit de bedrijfshulpverlening. Wat te doen bij een bommelding en wat bij een bomaanslag - het passeert allemaal de revue.
Zelfs de interculturele component ontbreekt niet. Je neemt de wereld waar vanuit je eigen cultuurgebonden perspectief. In een internationale context moet je andere culturen met een open blik tegemoet treden. Dus sleep ik gepaste kledingstukken over het scherm naar aankleedpoppetjes op een virtuele Afrikaanse markt. Het is mijn antropologische eer haast te na.

De achtergrond van deze spoedcursus zijn de aanslagen waarvan de Verenigde Naties de laatste jaren in toenemende mate het doelwit zijn en de bedreiging aan het adres van medewerkers. Ze werken in gebieden waar de werkloosheid hoog is, staatsinstellingen zwak zijn of simpelweg ontbreken en waar andere sociaal-economische spanning heerst. Medewerkers en samenwerkingspartners moeten daarom dreigend gevaar kunnen inschatten en de risico's minimaliseren.

Ik slaag voor de eindtest en overweeg serieus me in Bishkek als vanouds in een aftandse Lada voort te bewegen in plaats van in een VN 4x4. Per slot van rekening heb ik de beschreven veiligheidsmaatregelen in Kirgizstan nog niet eerder nodig gehad.